Uyku Hastalığı; Genellikle Afrika’da görüldüğü için Afrika uyku hastalığı da denilen bu hastalıkta önce düzensiz, sürekli bir ateş, sonra deride döküntüler, ödemler, lenf bezlerinde şişmeler görülür. Lenf bezlerinin şişmesi septisemiye (kanzehirlenmesine) kadar gidebilir. Hastalığın son safhalarında ruh ve sinir bozuklukları arasında sürekli bir uyku hali görülür.

Hastalığı doğuran, ortalama 23 mikron uzunluğunda, çok zaman kamçılı, bazen kamçısız şekillerde bir asalaktır. İnsandan insana, çeçe sineği adı verilen, karasineğe benzer bir sinekle geçer.

Aydınlıkta kan emen bu sineklerin sokmaları ağrısızdır. Çoğunlukla sıcak, rutubetli iklimde gelişen çeçe sinekleri gölgelik, ağaçlı akarsu yataklarını severler. Bu sineklerin bir özelliği de yumurtla-mayıp, yavrularını doğurmalarıdır.

Uyku hastalığı bazen salgınlar yapabilir, hele bölgeye yeni gelenler hastalığa daha kolay tutulurlar. Sineğin soktuğu yerde önce uyku hastalığı şankrı denen tümsekçe bir kabartı meydana gelir. Bu kabartı sert bir düğmeye benzer, koyu kırmızıdır. Bir süre sonra genişler, ödem olur, basınca ağrır. Kan çıbanına benzerse de iltihaplı değildir.

Hastalık ilerledikçe asalaklar kana dağılmaya başlar. Nabız hızlanır, ateş yükselir, kan zehirlenmesi belirtileri ortaya çıkar. Baş ağrısı, sinir ağrıları uykusuzluk, deri döküntüleri, kaşıntılar başlıca belirtilerdir. Lenf bezleri de şişmiştir. Hastalık daha da ilerlerse asalaklar beyin, omurilik sıvısı içerisine girerler, beyin zarını hastalandırırlar. Hastada çevreye karşı bir ilgisizlik, uyku hali başlar, işte, hastalığın adı bu belirtiden alınmıştır. Yürürken ayaklarını sürükleyen, zor konuşan hastaların bir süre sonra artık uyandırılamaz hale geldikleri, daha da sonra komaya girdikleri görülür.

Uyku hastalığı eskiden iyi edilemez hastalıklar arasındayken, bugün bazı ilâçlar ilk safhada, bazıları da son safhalarda faydalı olmaktadır.

Salgın ansefalit de uyku hastalığı diye anılır.

Salgın ansefalit, bir virüs tarafından meydana getirilen önemli bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri çok çeşitli olmakla birlikte başlıcaları ateş yükselmesi, çift görme, uyku halidir. Genel olarak kırıklık, iştahsızlık, baş ağrısı, tepe yanmasıyla başlar, arkadan sistem ve organlardaki belirtiler meydana çıkar.

Hastalar uyandırılınca dalgınlık, sersemlik halleri dikkati çeker. Uyku, günlerce, haftalarca sürer; ancak yemek için uyanırlar. Kuvvetli uyartılarla uyandırılabilen hastalar, göz kapaklarını zorla aralar, hemen gene uykuya dalarlar. Bazı vakalarda ise, tam tersine, uykusuzluk görülebilir.

Ayrıca irade dışı hareketler, hıçkırık, esneme, bazen gülme, yüzde tikler, titreme, felçler görülür.
Tedavi sürecinde hasta bir ay yatakta tam tamamına istirahate bırakılır. Sulu yiyecekler verilir. İlaç tedavisi yapılır. Ayrıca vücutta direnç yaratan aşılar da yapılır.